luns, 15 de agosto de 2022

1890: A primeira guía de teléfonos en Galicia

 No arquivo da Biblioteca Nacional de España consérvase a guía de teléfonos máis antiga de Galicia da que se ten constancia. Trátase da "Guía-Indicador de La Coruña y de Galicia para 1890-91", un exemplar entregado o 10 de setembro de 1890 na biblioteca do instituto de A Coruña e que terminaría nos arquivos da biblioteca, hoxe en Alcalá de Henares. Existen outros exemplares en bibliotecas galegas, así como unha edición fac-simil de 2008.

Este libro foi editado por Robustiano Faginas Arcuaz, xornalista e, posteriormente, fundador das Irmandades da Gala. O libro agrupa todo tipo de información útil alén da listaxe dos teléfonos: información turistica, directorios de profesionais, rueiro ou información telegráfica.

Portada da Guía-Indicador de La Coruña y de Galicia. 1890. Biblioteca Nacional.

A información da rede urbana de telefonía de A Coruña consta de cinco páxinas, comenzando por unha descripción do servizo. Fai mención ao inicio o 1 de Novembro de 1888 na rúa Riego de Agua e o posterior traslado á rúa Real número 24, 4º, onde o director Mariano Martín Villoslada presta servizo desde as 8:00 ás 22:00.  O concesionario da rede é D. Ildefonso Rebollo, residente en Segovia. 

Ten nese momento 156 abonados, aínda que na lista só aparecen 144. Fai referencias a 110 particulares e 37 teléfonos oficiais. Dentro dos oficiais debía contar gabinetes de médicos municipais e incluso a prensa, para chegar a esas cifras. O resto repártese entre 4 no extrarradio (sendo a mais lonxana a casa de Enrique Carnicero en A Pasaxe), 4 de casinos ou fondas (aínda que na lista parece haber seis: El Liceo Brigantino, Circo de Artesanos, Tertulia de la Confianza, Sporting Club, Hotel de Europa e Fonda ferro-carrilana) e un do propio servizo de telefonía

Os abonados recibían listas mensuais dos teléfonos e mantiñan unha tarxeta de abonado, que daba dereito a utilizar os locutorios (polo momento só existía o da rúa Real) de xeito gratuito (aínda que limitadas a tres minutos), igual que o teléfono da casa. Tamén daba dereito ao envío de telefonemas, mensaxes de texto comunicadas á central que logo os traballadores do servizo entregaban en papel nos domicilios de destino (típicamente aqueles que non tiña servizo de telefonía)


Prezos anuais do servizo (pagos trimestrais). Guía-Indicador de La Coruña y de Galicia. 1890. Biblioteca Nacional.

Cumpre salientar que a pesar de ter números de teléfonos non existían as centrais automáticas. Únicamente se utilizaban para simplicar o traballado do operador da central telefónica na conmutación das liñas. 

Dentro das 37 liñas oficiais estaba o concello, aduanas e fielatos, médicos municipais, instalacións militares, xulgados ou o lazareto de Oza. Entre os particulares estaba a prensa, principais industriais e libre exercientes da cidade. Inclúense os precursores nas liñas privadas, como é o caso do fillo de Sr. Rubine (no seu día a primeira liña privada), Cervigón, Fariña (da rede eléctrica) ou o Sr. Mesa (o gran opositor a rede municipal en 1886)

Para saber máis:
  • Exemplar dixitalizado na Biblioteca Nacional: http://hemerotecadigital.bne.es/

1Francisco PonteSan Andrés 30, 1º
2Goberno CivilRiego de Agua
3ConcelloSan Agustín
4Xulgado de instrucciónFama 1
5La Voz de GaliciaSantiago 1
6Escribanía do Sr. RodríguezParrote 10
7Escribanía del Sr. CavalCuesta de San Agustín
8Xulgado municipalSan Agustín
9Luis Puig y Marcelí (habitación)Riego de Agua
10Luis Puig y Marcelí (fábrica)Socorro 10
11Escribanía do Sr. López VaamondeConstitución
12Capitanía XeralPr. Constitución
13José Pérez PortoReal 65
14Goberno MilitarVeeduría
15Cuartel de Alfonso XII (cazadores Reus)Campo da Leña
16Angel Taibo, Villa de ParísReal 36
17El anunciadorSan Andrés, 3
18El TelegramaSan Nicolas 28
19El liceo brigantinoSan Andrés 1
20Santiago UcedaReal 46 y Marina 26
21Lopez Perez e CompañíaRiego de Agua 21
22Francisco JuncalSanto Domingo 6
23Factoría de subsistencias militares
24Circo de ArtesanosReal 71
25Hilario Hervada e CompañíaReal 86
26Enrique ZaragüetaCastiñeiras, Os mallos
27Fábrica de tabacosPalloza
28Diputación ProvincialRiego de Agua
29Inspección de vixianciaTrav. riego de Agua
30José Rodríguez (médico)REal 11, 3º
31Dimas Corral (medico)Riego de Agua 9-11
32Oficinas de obras provinciaisRiego de Agua 3, 5
33Presidente da AudienciaConstitución
34Nicandro FariñaSanchez Bregua 4
35Mesa Marchesi y MartínezSánchez Bregua 9
36Sres D., E. e J. de Carricarte (escritorio)Alameda 1, 3º
37Suevos Casilla GabarrerrosPeirao
38Agustín García Andrés (Comercio)Cantón Grande 8
39Herce e CompañiaReal 73
40Hilario Hervada e Compañía (sucursal)San Andrés 20-22
41Marchesi DalmauReal 74
42Jaime C. MayorCantón Pequeño 23-24
43Indalecio VarelaCantón Grande 18
44Perruquería do Sr. EspínNueva 1
45Antonio A. NogueiraRiazor 5
46Primitiva casa de bañosRubine 5
47Angel Durán (médico)San Andres 113
49Angel Sastre (escritorio)San Andrés 105
50Roman TasaReal
51Crédito GallegoNueva 26
52La Prensa GallegaNueva 22
53Anastasio RojoBailén 4
55Angel Sastre (domicilio)Pr. Pontevedra 16
56Santiago Torrado e CompañíaRiego de Agua 13-15
57Benigno MartínezRiego de agua 12
58E. de Carricarte (domicilio)Riego de Agua 13-15
59Raimundo MolinaMarina 22
60Jesús Cueto, La Estrella de OroReal 31,
61Papelería de FerrerReal 61
62El DuendeBarrera 19
63Avelino Aguilar BolañoMarina 17
64Marcelino Suárez (depósito de carbóns)Torreiro
65Cuartel de caballeríaHospital
66Tertulia de la ConfianzaSan Andrés
67HospicioHospital
68AduanaMarina 17
69Alejandro San MartínREal 34
70Sanjurjo e Compañía (fábrica de pastas)Santa Margarita
71Félix MartínezReal 58
72Enrique Carnicero (ostras)Pasaxe
73C. González Aguinaga (confitería, ostras)Riego de Agua 54
74María Castelo (modista)Real 37
75Agustín García Andrés (habitación)Cantón Grande 17
76Cuartel da Garda Civil
79José FiolPasaxe
80SAnidad MarítimaMarina 25
81Jose LongueiraMarina 24
82Lorenza Pérez MareyBailén 2
83Fábrica de gasSan Andres 43
84Víctor UriaSan Andrés 75
85Fabrica fundicion Sr OrtizCamino nuevo
87Andrés Souto RamosMarina 19
88Sobrinos de Andrea Pérez e CompañíaCantón Grande 20
89Peña e CompañíaSan Andrés 162
92Luis LaplanaReal 79, 3º
94Lazareto de OzaOza
95Canuto BereaReal 38
96Maristany HermanosCanton Grande 9
97Sucesores de Enrique VeigaCantón Grande 28
98Rubine e filloReal 77
99Director de TelégrafosFama 1
100Jaime C. Mayor (almacén de sal)Palliza 22
101Santiago FabriqueJuana de Vega 15, 3º
102Maristany Hermanos (almacén de sal)Santa Lucía 13
104Administración de consumosCompostela, 1
105Fielato da Porta de ArribaPr Pontevedra 14
106Fielato CentralMarina 25
107Gumersindo PArdo Reguera (farmacia)Real 92
108Fielato da EstaciónCaballeros
109Manuel BelloCaballeros
110Silverio de OchoaJuana de Vega 12 2º
112Jose Sellier (fotógrafo)Real 86
113Bombas de incencio (serv. municipal)Bombas 1
114Antonio Lens (farmacia municipal)San Andrés 33
115Eduardo CervigónReal 47
116Federico Barbeito (hixienista)Real 30
117Manuel Barbeito (médico municipal))Panaderas 13
118Eugenio Varela Portal (medico municipal)Riego de Agua 13-15
119Antonio Deus García (médico municipal)Garás, 4
120Jesús de LabraCantón Pequeno 2
121Juan VillardefrancosRubine 21
122Pombo e CompañiaSan Andrés 164
123José Fiol (hotel de Europa)San Andrés 81
124Francisco Aznar (médico municipal)Juana de Vega 46
125Fabrica de cortizas e deposito carbónsRastro 2
126Fiscal da AudienciaReal 55, 3º
127Juan Mayor y RivasMarina 25
128Manuel Bermúdez (escritorio)Santa Catalina 34
129Manuel Bermúdez (domicilio)Garás 55
131Francisco Ferrer y LlunchNueva 16
132Angel Rodríguez Montero (higienista municipal)Pontevedra 6
133Maximino Gomar (médico do hospicio)Barrera 9,3º
134Avelino Aguilar BolañoReal 3, 3º
135Francisco Leal (fábrica de chocolate)Rastro 21
136Francisco Leal (sucursal)San Andrés 24
137Juan Piñón (fábrica de pastas)Galera 36
138Litografía artísticaJuana de Vega
138Narciso Obanzareal 55, 1º
139Fonda ferro-carrilanaReal 100
140Secretaría de obras do PortoTRavesia Real 1
141Coruña CómicaAmargura 17
142Luciano SolerJuana de Vega 11, 1º
143Luciano Puga
144Intendencia MilitarVeeduría
145Cuartel de Alfonso XII (reg. Zamora)Campo da Leña
146Viuda de J. Domínguez (almacén de ferros)Sanchez Bregua 3
147Manuel Solorzano (fundición)Monelos
148Comandancia de la 5º secciones de obreroLuchana 25-27
149Sobrinos de José PastorMaría Pita 19
150Manuel Fernandez AbellaSAnta Catalina 13
151Sporting ClubReal 85
152Simeón García e compañíaFranja
153Francisco LovecGaras 24, 2º


Ningún comentario:

Publicar un comentario

O mindoniense Cándido Martínez na reclamación salarial dos telegrafistas de 1880

 Candido Martínez Montenegro foi un deputado liberal durante tres décadas por Mondoñedo (Lugo), que nos ano 1881 - 1883 sería director de Co...