Amosando publicacións coa etiqueta 1911. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta 1911. Amosar todas as publicacións

sábado, 15 de xullo de 2023

As tres fases do teléfono urbano en Redondela (1890, 1911 e 1926)

 O 22 de abril de 1890 menciónase no Faro de Vigo que en poucas datas quedaría aberta unha estación telefónica en Redondela, para comunicar cos abonados de Vigo. As concesións telefónicas urbanas tiñan dereito a dar servizo ata 15 km, polo que tiña sentido que o concesionario construira un locutorio na vila de Redondela. Ademáis. e posible que solicitara permiso para utilizar a estructura de postes xa existente do servizo telegráfico estatal, que utilizaba a vía do tren.


Pero algo parece indicar que eses días para abrir o servizo serían finalmente 21 anos, xa que o 7 de maio de 1911 é cando se anuncia a apertura do servizo baixo a dirección de Martín M. Villoslada. Aproveita para publicar as tarifas de conferencias e telefonemas, pero indicando que o servizo queda limitado a chamadas desde a central telefónica urbana. O servizo sería gratuito durante 3 días para observas as vantaxes do mesmo.

A alegría polo servizo duraría 2 meses. O 12 de xullo de 1911 Martín Villoslada comenta que durante o tempo que leva disponible como proba, non compensa o custes ocasionados no mesmo, tanto na recuperación do esforzo da montaxe, coma no custe de operación da persoa no locutorio de Redondela.  Martín ofrece a dar continuidade se consegue 12 o 15 abonados ao servizo nesa vila, para o que terá una central telefónica sucursal da de Vigo. 

Non figura na prensa a data de suspensión do servizo, pero non aparece abonados na guía telefónica publicada en 1916, polo que cabe pensar que sería suspendido pouco tempo despois de xullo de 1911.


A definitiva sería o 26 de decembro de 1926, cando a Compañía Telefónica Nacional de España inauguraría a central telefónica de Redondela. Coincidiría no día coa inauguración da central de Porriño. A central foi bendecida polo cura de Redondela, D. Rufino Fernández, estando presentes as autoridades locais como o alcalde D. Saturno Cal e os señores D. Manuel Elías Barros Martínez e D. Jose Novás. Ofrecerían un lunch ás autoridades incluido ao Gobernador Civil.  A encargada do servizo é Teresita Rúa Alvarado. 

 Cadro da estación de Redondela coa telefonista Srta. Rúa. El pueblo gallego : rotativo de la mañana: Ano III Número 907 - 31 de decembro de 1926

Inauguración coa presencia do Gobernador Civil.  El pueblo gallego : rotativo de la mañana: Ano III Número 907 - 31 de decembro de 1926

Os apéndices do anuario de Telefónica recolle o número de abonado durante os primeiros anos de servizo, pero curiosamente non aparecen no guía telefónica de 1928. Habería que esperar á de 1933 para ter unha primeira listaxe de abonado, á marxe dos directorios que recibirían en papel, que non se conservan.

  • Fin de 1926: 19 abonados (enténdese que este número era o de solicitudes)
  • Fin de 1927: 11 abonados
  • Fin de 1928: 8 abonados
  • Fin de 1929: 12 abonados



Redondela na guía telefónica de 1933 


Para saber máis:

  • Faro de Vigo. 22 de abril de 1890M 7 de maio de 1911
  • El Diario de Pontevedra  periódico liberal Ano XXVIII Número 8098 - 8 de maio de 1911
  • Gaceta de Galicia  Diario de Santiago. Decano de la prensa de Compostela Num. 110 (09/05/1911)
  • La Correspondencia Gallega  diario de Pontevedra Ano XXIII Número 6360 - 9 maio 1911; Ano XXIII Número 6412 - 12 xullo 1911
  • El Eco de Galicia  diario católico é independiente Num. 1445 (10/05/1911)
  • El Noroeste Año XVI Número 5640 - 10 de maio de 1911
  • El norte de Galicia  diario político y de información Num. 3191 (13/07/1911)
  • La Voz de Galicia de 10 de maio e 1911; 12 de xullo de 1911.
  • El pueblo gallego : rotativo de la mañana: Ano III Número 906 - 30 de decembro de 1926; Ano III Número 907 - 31 de decembro de 1926
  • El Progreso : semanario independiente: Ano XX Número 9562 - 30 de decembro de 1926
  •  El Diario de Pontevedra : periódico liberal: Ano XLIII Número 12590 - 30 de decembro de 1926 


luns, 5 de setembro de 2022

1908: A rede urbana de Vilagarcía

A Gaceta publica en marzo de 1908 a subasta da rede de telefonía urbana de Vilagarcía, conforme ao proxecto que preparara Manuel Sanjurjo Otero, fillo do célebre inventor Sanjurjo Badía.  Non foi a primeira experiencia en Vilagarcía co teléfono para servizo urbano. Anos antes, en marzo de 1896 aparece na prensa o interese do Concello en instalar un par de teléfonos para conectar coa estación telegráfica, entendendo que para o uso oficial por parte do Concello.

Vilagarcía. Sede da central telefónica e poste na Av. Duque de Rivas. Postal Thomas. ~1910

O periodo de concesión máximo sería de 20 anos (aínda que valoraban as propostas de reducción dese periodo). O adxudicatario debía iniciar as obras en menos de 60 días desde a firma do contrato e ter finalizada a rede en menos de catro meses. No caso de gañar outro proposta que non fose a de Manuel Sanjurjo, este debía ser indemnizado con 1.300 pesetas, en concepto de contraprestación pola elaboración do proxecto. 

Gaceta de Madrid. Núm 74. 14 de marzo de 1908


O estado, igual que ocurría noutras concesións urbanas, reservábase o 10% dos ingresos pola prestación do servizo. A prensa recolle as visitas de Manuel a Vilagarcia durante o periodo de licitación, así como a adxudicación definitiva no 11 de maio de 1908.

En agosto de 1908, segundo recolle a prensa,  solicita autorización para colocar os postes e cables nas estradas do Estado.  A fianis de mes comentan que empezarán as obras e que deberían estar instaladas e operativas en novembro, entendendo que para satisfacer as condicións marcadas na concesión. 

A sede queda no bloque do cruzamento das actuais rúas Alcalde Rey Daviña (rúa Calderón antigamente) e Avenida Juan Carlos I (antiga Duque de Rivas).



A instalación sufre algún aprazamento. O 17 de xaneiro de 1909, aproveitando que xa está en marcha a implantación na rúa Duque de Rivas (a da esquerda nas fotografías) publícanse as condicións do servizo no diario Galicia Nueva de Vilagarcía:

  • 25 pesetas trimestrais con pago anticipado no caso de particulares (28 pesetas os comerciantes, 35 pesetas por uso colectivo e 50 pesetas no caso de hoteis, cafés ou estacións)
  • Tarifas extra para aqueles que se atopen a máis de 3 km da central
  • Compromiso de permanencia de un ano
  • Disponibilidade dun aparato telefónico cedido pola compañía
  • Reservase o Estado a facultade de interromper o servizo
Outras publicacións de interese:

Os primeiros anos da rede

En 1911 exténdese a rede ata Rubiáns, falando tamén da posibilidade de levar o servizo ata Vilanova e Cambados, que polo menos ata o ano 1916 (cando se publica o directorio de abonados) non se producira.  En 1911 tamén a prensa recolle a nova da instalación dun teléfono no casino de Vilagarcía. En 1913 sería o turno da estación de tren, aínda que so duraría uns meses, xa que a posteriori aparecen as queixas dos comerciantes de Vilagarcía pola súa supresión. Sería restablecido en xaneiro de 1914. Tamén neste ano o concesionario asumiría o servizo ao concello de Vilaxoán, que fusionouse co de Vilagarcía. 

Non habería máis novas relevantes ate abril de 1918 cando aparece un novo nome, D. Ricardo Couto Castro, como representante da rede telefónica urbana, que solicita autorización para cruzar con varios fíos a vía férrea. 

De novo pasaría ata 1922 cando o concello reclama o troco de lugar a uns postes de teléfonos, así como deficiencias na prestación do servizo. As deficiencias poderían ser a causa deste curioso anuncio de baixa

Galicia nueva periódico regional, primer diario de Villagarcía Ano XVI Número 5687 - 4 de xullo de 1922

Non sería a única consecuencia, a Cámara de Comercio e Asociación Comercial do porto reclamarían a baixa calidade do servizo e, de non adoptar medidas, invitarían a darse de baixa aos abonados. Estes problemas se incrementarían coa caída de postes por un temporal en febreiro de 1923.

As novas da nova era para a telefonía urbana chegarían en maio de 1923 cando chega a carta da International Telephone Telegraphique ao concello, ao igual que o resto de institucións de Galicia, dando conta dos plans de construir unha rede telefónica en todo o Estado, no que solicitan o apoio moral do Concello, que lle ofrece a súa colaboración.


A guía de 1916

En 1916 sae publicada a lista telefónica da Compañia Peninsular, incluindo o directorio de Vilagarcía. Ten 86 abonados nesta data, con varios de Vilaxoán e Carril (que deixaran de ser concellos independientes en anos previos), así como de Rubiáns.




Para saber mais:

  • La Correspondencia Gallega. Núm 5450 de 10 de abril de 1908; Num. 5474 de 11 de maio de 1908: Núm 5564 de 2 de setembro de 1908; Núm 5685 de 27 de xaneiro de 1909; Ano XXV Número 7150 - 12 decembro 1913
  • Galicia Nueva.  Núm 429 de 16 de agosto de 1908; Núm 440 de 29 de agosto de 1908; Núm 555 de 17 de xaneiro de 1909; Año V Número 1298 - 4 de agosto de 1911; Ano XII Número 4542 - 19 de abril 1918; Ano XVI Número 5689 -  6 de xullo de 1922; Ano XVI Número 5682 - 28 de xuño de 1922; Ano XVI Número 5802 - 7 de novembro de 1922; Ano XVI Número 5816 - 22 de novembro de 1922; Ano XVII Número 5869 - 25 de xaneiro de 1923; Ano XVII Número 5882 - 9 de febreiro de 1923; Ano XVII Número 5998 - 26 de maio de 1923
  • El Eco de Santiago. Núm 3713 de 12 de marzo de 1908;  Núm. 3759 de 13 de maio de 1908; Núm 3836 de 17 de agosto de 1908; Num 3849 de 1 de setembro de 1908; Anno XVI Número 8960 - 15 de maio de 1911; Ano XVIII Número 6383 - 12 setembro 1913; Ano XVIII Número 6460 - 13 de decembro de 1913; Anno XXIII Número 9973 - 20 de abril de 1918
  • El Correo de Galicia. 23 de xaneiro de 1909; Num. s.n. (15/05/1911); Num. 5215 (20/04/1918)
  • Faro de Vigo. 7 de xaneiro de 1914.
  • Diario de Galicia. 23 de xaneiro de 1909
  • Gaceta de Galicia  Diario de Santiago. Decano de la prensa de Compostela Num. 310 (30/12/1911)
  • El Diario de Pontevedra  periódico liberal Ano XXXV Número 10210 - 18 de abril de 1918
  • El Progreso  semanario independiente Ano XII Número 2629 - 19 de abril de 1918
  • Galicia  diario de Vigo Número 160 - 27 xaneiro 1923
  • La idea moderna diario democrático en Lugo Num. 6945 (08/01/1914)

mércores, 31 de agosto de 2022

Ourense: Creación da rede urbana de telefonía: 1889-1914

A primeira noticia sobre o interese en establecer unha rede urbana en Ourense foi en abril de 1889, xusto despois das redes de A Coruña e Vigo. A diferencia foi que en Ourense tardaría 25 anos en establecerse. Non constan quen foron as persoas desta primeira iniciativa.

En xullo de 1892 volve a aparecer na prensa esta iniciativa, esta vez cun proxecto estimado en 28.500 pesetas deseñado pola Escola de Artes e Oficios e unha mención na prensa á necesidade de constituir unha sociedade por accións. En paralelo, proxéctase unha rede privada, para conectar os fielatos das entradas de Ourense, por parte do arrendatario do servizo de consumos. Unha nova referencia chega en novembro de 1892 onde a prensa menciona unha empresa de Madrid como interesada no establecimento do servizo.

Este proxecto volve discutirse en marzo de 1894 na Escola de Artes, facultado ao Sr. Jose Lorenzo Gil para solicitar ao concello unha subvención e comezar a movilizar aos posibles clientes que poidan estar interesados. Están presentes figuras senlleiras coma Marcelo Macías, Benito Fernandez Alonso e Valentín Lamas Carvajal.

En novembre deste ano colócase un teléfono na casa de Concello, presumiblemente conectado á oficina de telégrafos para a recepción i envío de notificación.


Templete na sede da telefonía urbana. 1914. Praza Maior.  Postal Thomas


O terceiro intento será en abril de 1895. Desta volta o contratista do alumeado eléctrico en Ourense, o avogado e industrial alaricano Francisco Conde Balvís anuncia que proxecta instalar o servizo telefónico, xusto cando vai estrearse o alumeado eléctrico. Un ano mais tarde, en 1896, fala que o proxecto se levará a cabo se hai 80 abonados dispostos a pagar durante de 10 anos a ritmo de 20 pesetas trimestrais.

O cuarto intento parece ser en outubro de 1901, onde a prensa comenta que existe unha iniciativa de proxecto, sen aportar máis detalles.

Xa a finais de 1904, a prensa recolle que un industrial traballa nun proxecto e que Adolfo Rodríguez Obaya, que era o alcalde naquel momento e pode que o promotor desa iniciativa, presentara o proxecto e memoria no Goberno Civil para ser aprobado pola Dirección de correos e telégrafos do tudense Augusto González Besada. Esto ocorre o 28 de maio de 1905, segundo se publica a subasta na Gaceta de Madrid.

Gaceta de Madrid de 28 de maio de 1905.

Trinta días para presentar as propostas. Dous meses para iniciar os traballos e outros dous meses para súa finalización. De novo non fructifica, a subasta queda deserta.

Sexto intento en decembro de 1906 por parte, nesta volta, da Cámara de Comercio e o seu presidente D. Juan Fuentes, que reclama o apoio do deputado D. Senén Canido para este propósito.  A Cámara intenta recabar usuarios interesados mediante boletíns  de subscripción, que en setembro de 1907 parecen pasar de 100 segundo La Correspondencia Gallega, pero se limita a 34 no Correo Gallego (dato máis realista), por baixo do umbral de 50 marcado para a publicación da nova subasta pública.

Parece alcanzar o número mínimo en decembro de 1908, cando se anuncia a publicación na Gaceta do anuncio da nova subasta da  rede telefónica. O deputado por Trives o Sr. Conde del Moral de Calatrava notifica este feito ao presidente da Cámara. Non está claro se foi declarada deserta o concedida autorización a sociedade Conde Balvís (tras o seu intento de 1895) pero xa con data de outubro de 1909, que parece fracasar novamente.

Gaceta de Madrid de 17 de decembro de 1908

Ao sétimo intento

A prensa recolle novas da publicación dunha nova subasta por parte da Dirección de Correos e Telégrafos en agosto 1911, aínda que non aparece recollido na Gaceta. Este será a sétima iniciativa e a definitiva.  Esta subasta basease no proxecto presentado por Antonio Pagoaga, de posible orixe basca, e cun proxecto valorado en 5.000 pesetas. A subasta celébrase o 30 de setembro de 1911, pero non queda constancia do resultado. 

Supoñemos que é a definitiva porque en xaneiro de 1913 fálase do concesionario da rede, D. Manuel Corbal Souto, pontevedrés e prestador do servizo de telefonía nesa cidade, que solicita a licencia para comezar as obras.  Estas comezan en marzo de 1913, onde se ten constancia da construcción do templete da central e o interese en abrir o servizo ao publico na data do Corpus. 

Deben de existir demoras xa que todavía en abril de 1914 está en construcción a rede. O empleado de Corbal en Pontevedra, o Sr. Juan Pérez Araujo, trasládase a Ourense para supervisar o remate das obras e xestionar o servizo. A data de posta en marcha do servizo foi o 21 de abril de 1914, cos primeiros abobados, e a inauguración o 1 de xullo de 1914 (con uns 40 aparatos instalados, incluido o de La Región apenas o día anterior) 

Sede da rede telefónica no número 17. Rúa do Instituto número 2, coa Praza Maior. Instituto Geográfico Nacional. ~1910


Inauguración

O diario La Región do 2 de xullo de 1914 recolle datos da inauguración acontecida na véspera ás 18h, onde foran invitados polo concesionario D. Manuel Corbal Souto. O cuadro central esta atendido polas telefonistas D. Marina de la Torre e Amparo González, usando a que califican como a mellor tecnoloxía, a de L.M. Ericsson.

A lista de abonados publicada inclue 39 teléfonos, pero menciona o artigo 41. Os asistentes a inauguración tomaron champán, pastas e cigarros. Seis abonados correspondían ao barrio da Ponte, que formaba parte doutro concello naquel momento.

  • Telégrafos
  • Compañía Peninsular de Teléfonos (teléfonos interurbano)
  • Goberno Civil
  • Concello
  • Marqués de Leos (casa e notaría)
  • Juan Fuentes (casa e banca)
  • Francisco de las Cuevas
  • Habilitación del Clero
  • Manuel Salgado (Ponte Maior)
  • Ignacio Tavarés, (Ponte Maior)
  • Aurea Moreno (Ponte Maior)
  • Viuva de Manuel Aurea (Ponte Maior)
  • Valeriano Salve (Ponte Maior)
  • Alfonso Abeijón (Ponte Maior)
  • Seoane i Eire
  • Hotel Miño
  • Felipe Santiago
  • Hotel Roma
  • Francisco Villanueva e Compañía
  • Vicente Román e Compañia
  • A. Cheriguian
  • Farmacia Fábrega
  • Román y Saco
  • Ildefonso Meruéndano
  • Hijos de Simeón García e Compañía
  • La Popular
  • Pedro García del Villar
  • Pedro Romero e Irmáns (banca, comercio e casa)
  • Daniel Romero
  • Laboratorio X
  • Francisco José Rionegro
  • Pinal Yebra i Aperribay
  • La Región
  • Chalet "Losada"
  • Antonio Saco


Para saber máis: 

  • Faro de Vigo. 12 de abril de 1889; 19 de novembro de 1892 
  • Gaceta de Galicia  Diario de Santiago. Decano de la prensa de Compostela Num. 147 de 2 de xullo de 1892; Núm 54 de 10 de marzo de 1894; Num. 259 de 29 de novembro de 1894; Núm. 66 e 67 de 21 e 22 de marzo de 1896; Núm . 144 de 27 de xuño de 1897: Núm 231 de 12 de outubro de 1901; Núm 259 de 15 de novembro de 1907
  • La Voz de Galicia 5 de xullo de 1892; 10 de Marzo de 1894; 12 de outubro de 1901
  • El lucense. Núm. 3411. 24 de marzo de 1896
  • El Diario de Pontevedra. Núm 3555. 14 de decembro de 1904; Núm 6798 de 15 de decembro de 1906; Núm 8199 de 12 de setembro de 1911; Núm 8627 de 6 de febreiro de 1913; Núm 8989 de 21 de abril de 1914
  • La Correspondencia Gallega. Núm. 4478 de 9 de xaneiro de 1905; Núm. 4596 de 2 de xuño de 1905; Núm. 5282 de 19 de setembro de 1907; Núm 6909 de 14 de marzo de 1913
  • El Correo Gallego. Núm 9001. 11 de xaneiro de 1905; Núm 9872 de 29 de outurbo de 1907
  • Gaceta de Madrid. 28 de maio de 1905
  • La Idea Moderna. Núm 5387 de 17 de decembro de 1908; Nñum 7037 de 15 de abril de 1914;  Núm. 7074 de 30 de maio de 1914
  • Diario de Galicia. Núm 17 de 19 de decembro de 1908; Núm 834 de 12 de setembro de 1911
  • El Correo de Galicia. 25 de agosto de 1911; 11 de setembro de 1911; 18 de xaneiro de 1913; 8 de marzo de 1913; 
  • El Eco de Galicia. Núm 1554 de 13 de setembro de 1911
  • La Región. Núm 941 de 19 de marzo de 1913; Núm 1253 de 28 de marzo de 1914; Núm. 1325 de 26 de xuño de 1914; Núm. 1328 de 30 de xuño de 1914; Núm 1330 de 2 de xullo de 1914;
  • El Progreso. Núm 902 de 10 de xaneeiro de 1913; Num 1318 de 12 de abril de 1914; Núm 1379 de 3 de xullo 1914
  • La libertad. Núm. 445 de 23 de abril de 1914
  • La Voz de la Verdad. Núm 1173 de 30 de xullo de 1914; Núm 1177 de 4 de xullo de 1914
  • El Noroeste: Núm 3613 de 10 de xaneiro de 1905; Núm. 4764 de 4 de outubro de 1908; Núm. 4828 de 18 de decembro de 1908; Núm. 6734 de 16 de febreiro de 1914
  • El Eco de Santiago. Núm. 3566 de 18 de setembro de 1907
Tarefas pendentes:
  • Revisar o libro de actas do Concello de Ourense



O mindoniense Cándido Martínez na reclamación salarial dos telegrafistas de 1880

 Candido Martínez Montenegro foi un deputado liberal durante tres décadas por Mondoñedo (Lugo), que nos ano 1881 - 1883 sería director de Co...