Amosando publicacións coa etiqueta 1890. Amosar todas as publicacións
Amosando publicacións coa etiqueta 1890. Amosar todas as publicacións

sábado, 15 de xullo de 2023

As tres fases do teléfono urbano en Redondela (1890, 1911 e 1926)

 O 22 de abril de 1890 menciónase no Faro de Vigo que en poucas datas quedaría aberta unha estación telefónica en Redondela, para comunicar cos abonados de Vigo. As concesións telefónicas urbanas tiñan dereito a dar servizo ata 15 km, polo que tiña sentido que o concesionario construira un locutorio na vila de Redondela. Ademáis. e posible que solicitara permiso para utilizar a estructura de postes xa existente do servizo telegráfico estatal, que utilizaba a vía do tren.


Pero algo parece indicar que eses días para abrir o servizo serían finalmente 21 anos, xa que o 7 de maio de 1911 é cando se anuncia a apertura do servizo baixo a dirección de Martín M. Villoslada. Aproveita para publicar as tarifas de conferencias e telefonemas, pero indicando que o servizo queda limitado a chamadas desde a central telefónica urbana. O servizo sería gratuito durante 3 días para observas as vantaxes do mesmo.

A alegría polo servizo duraría 2 meses. O 12 de xullo de 1911 Martín Villoslada comenta que durante o tempo que leva disponible como proba, non compensa o custes ocasionados no mesmo, tanto na recuperación do esforzo da montaxe, coma no custe de operación da persoa no locutorio de Redondela.  Martín ofrece a dar continuidade se consegue 12 o 15 abonados ao servizo nesa vila, para o que terá una central telefónica sucursal da de Vigo. 

Non figura na prensa a data de suspensión do servizo, pero non aparece abonados na guía telefónica publicada en 1916, polo que cabe pensar que sería suspendido pouco tempo despois de xullo de 1911.


A definitiva sería o 26 de decembro de 1926, cando a Compañía Telefónica Nacional de España inauguraría a central telefónica de Redondela. Coincidiría no día coa inauguración da central de Porriño. A central foi bendecida polo cura de Redondela, D. Rufino Fernández, estando presentes as autoridades locais como o alcalde D. Saturno Cal e os señores D. Manuel Elías Barros Martínez e D. Jose Novás. Ofrecerían un lunch ás autoridades incluido ao Gobernador Civil.  A encargada do servizo é Teresita Rúa Alvarado. 

 Cadro da estación de Redondela coa telefonista Srta. Rúa. El pueblo gallego : rotativo de la mañana: Ano III Número 907 - 31 de decembro de 1926

Inauguración coa presencia do Gobernador Civil.  El pueblo gallego : rotativo de la mañana: Ano III Número 907 - 31 de decembro de 1926

Os apéndices do anuario de Telefónica recolle o número de abonado durante os primeiros anos de servizo, pero curiosamente non aparecen no guía telefónica de 1928. Habería que esperar á de 1933 para ter unha primeira listaxe de abonado, á marxe dos directorios que recibirían en papel, que non se conservan.

  • Fin de 1926: 19 abonados (enténdese que este número era o de solicitudes)
  • Fin de 1927: 11 abonados
  • Fin de 1928: 8 abonados
  • Fin de 1929: 12 abonados



Redondela na guía telefónica de 1933 


Para saber máis:

  • Faro de Vigo. 22 de abril de 1890M 7 de maio de 1911
  • El Diario de Pontevedra  periódico liberal Ano XXVIII Número 8098 - 8 de maio de 1911
  • Gaceta de Galicia  Diario de Santiago. Decano de la prensa de Compostela Num. 110 (09/05/1911)
  • La Correspondencia Gallega  diario de Pontevedra Ano XXIII Número 6360 - 9 maio 1911; Ano XXIII Número 6412 - 12 xullo 1911
  • El Eco de Galicia  diario católico é independiente Num. 1445 (10/05/1911)
  • El Noroeste Año XVI Número 5640 - 10 de maio de 1911
  • El norte de Galicia  diario político y de información Num. 3191 (13/07/1911)
  • La Voz de Galicia de 10 de maio e 1911; 12 de xullo de 1911.
  • El pueblo gallego : rotativo de la mañana: Ano III Número 906 - 30 de decembro de 1926; Ano III Número 907 - 31 de decembro de 1926
  • El Progreso : semanario independiente: Ano XX Número 9562 - 30 de decembro de 1926
  •  El Diario de Pontevedra : periódico liberal: Ano XLIII Número 12590 - 30 de decembro de 1926 


mércores, 19 de outubro de 2022

Os teléfonos privados na provincia de Pontevedra no século XIX

 Sen dúbida o primeiro caso foi de rede privada foi o de Antonio López de Neira en 1886, que se recolleu nun artigo previo: 

https://telefoniagalicia.blogspot.com/2022/08/lopez-de-neira-primeira-lina-de.html

No resto do século XIX temos localizadas once liñas particulares máis no provincia de Pontevedra. Hai que ter en conta que a rede urbana de Vigo se inaugurou en 1889, polo que potenciais demandantes de liñas particulares viron colmadas as súas necesidades co servizo urbano. Así, varios comerciantes tiñas liñas na súa casa e negocio, polo que non aparecen recollidos neste artigo. Ademáis destas liñas particulares, existían liñas municipais para conectar cos servizos de telegráfia do Estado, que se recollen neste artigo:

https://telefoniagalicia.blogspot.com/2022/07/telefonia-municipal-no-mapa-telegrafico.html

As instalacións particulares, en ocasións, estaban vencelladas a redes eléctricas polo que utilizaban as súas propias instalacións, pero noutros casos facían unha ocupación da vía pública mediante a instalación de postes. Estes proxectos detállanse a continuación por orde cronolóxica.

1888 

Jose María Riestra López, futuro Marqués de Riestra, era un empresario e banqueiro pontevedrés. Solicitou unha liña de teléfono particular entre a súa casa na Rúa Michelena 30 (tamén sede da banca) e a sua casa de campo, o Pazo da Caeira en Poio (localización), cunha lonxitude aproximada de 1.5km 

1889 

Manuel Barcena Franco, Conde de Torrecedeira, banqueiro e posuidor de propriedades, para construir unha liña telefónica entre a súa casa rúa Real (Vigo) e unha finca en Cedeira, hoxe chamado Pazo de Torrecedeira (localización) no concello de Redondela. Nesta data xa estaba en construcción a casa Barcena, no  

Evaristo Babé, ex alcalde de A Coruña, entre a fábrica de refinado de petróleo "La viguesa" na praia de Guixar e as oficinas de compañía na rúa do Ramal, que tres anos máis tarde se chamaría Rúa Colón. A extensión aproximada sería de 2.5 km. Este mesmo ano chegaría a rede urbana á que se conectarían posteriormente.


1890

Gumersindo Otero García conectando a fábrica de papel de Riobó na Estrada (localización), que fora construida en 1741 e que el rexentaba, coa súa casa particular, o Pazo da Mota (localización) na mesma parroquia, cunha distancia inferior aos 2km. A construción da rede ten sido feita polo Sr- Rodriguez Cea de Pontevedra

Fábrica de papel de Riobó (A Estrada) actualmente. Orixe: link


1891

Conexión entre o Colexio da Compañía de Xesús na parroquia de Camposancos no concello de A Guarda (localización) e a casa do médico Leonardo Álvarez ubicada no lugar de Coruto, na parroquia de Salcidos do mesmo concello. O padre Francisco Gárate sería o enfermeiro naquel momento, cando o colexio contaba cuns 200a alumnos internos, que usaría o teléfono para avisar de casos graves e que o médido se desprazara ao colexio en cabalo. A rede Tería unha extensión dun 2.7 km.

Colexio Santiago Apostol (pp. Xesuitas) en Camposancos (A Guarda). Sen datar. Orixe: link


1895

Ulpiano Buhigas Abad posuía unha propiedade e unha fábrica de fósforos en Carril. Solicitou a creación dunha rede que conectara con Cesures, aínda que descoñecemos os intereres que tiña nesa poboación. A lonxitude da rede, preto de 15 km leva a pensar que usaría o trafado dos cables telegráficos da liña de tren.

1896

A instalación dun teléfono en 1896 entre a recén ianugurada fábrica de luz A Miuduña" de Tebra de Tomiño (localizacion) e a sede da compañía de electricidade dos señores Comesaña e Leiras, cun proxecto levado a cabo por Jesús Adrán, que participou na rede eléctrica doutras vilas. A extensión desta liña sería duns 15 km. aproveitando os postes dos cables eléctricos.



1897

En febreiro de 1897 comúnicase a autorización a Manuel Novo Faílde e Antonio Sierra Prieto para instalar unha liña particulae en Pontecesures.  Neste caso non queda constancia de que dous puntos conectaba, Ambos posuían unha tenda de ultramarióos e importacións coloniais a grande escala, principalmente con América. No caso de Novo tiña tamén negocios de 'ferros' e ferretaría en Padrón, así como canteiras de  arxila e fábrica de tellas en Valga, pero parece ser que a instalación da liña estaba limitada a Pontecesures.

1899

Laureano Salgado para conectar a fabrica de Azucreira Galega en Portas, que está aínda conservada (localización) coa sua casa en Caldas de Reis (situada na rúa que leva o seu nome), cunha distancia de 1800 metros. Laureano está considerado un dos impulsores da electrificación en Galicia, impulsor do balneario e gran hotel de A Toxa, así como varias centrais hidroeléctricas, casas de baños e actividades filantrópicas. A azucreira, creada no mesmo 1899, tras a perda de Cuba, principal fornecedor de azucre da época. A falta de cultivos de remolacha e a competencias doutras azucreiras foron a causa do peche en menos de catro anos.

Restos da Azucreira Galega de Portas actualmente. Orixe: link

Manuel Becerra Armesto entre o Pazo de Gandarón en Salcedo, en Pontevedra, (localización) hoxe misión biolóxica de Galicia, dependente do CSIC, e o Teatro Principal, que comprara uns anos antes na cidade de Pontevedra. Ao pouco de ter a liña telefónica o pazo padecería un incencio que obrigou á súa reconstrucción. A rede contaba cunha extensión duns 3 km. e quedaría dentro do servizo urbano de 1902.


1900

O enxeñeiro francés Ernesto Presser Dauphin entre a súa casa de Vilagarcia e a fábrica da "sociedade galega de electricidade", antes chamada "Electra de Segad" de Segade, en Caldas de Reis (localización), onde construira unha central hidroeléctrica, nunha fervenza do río Umia. Desde esa central daban servizo a Valga, Caldas de Reis, Vilagarcía, Cambados ou Padrón. A extensión da rede de telefonía sería de 15 km. onde aproveitaría o trazado da liña eléctrica.


Para saber máis

  • Faro de Vigo. 9, 18 e 28 de abril de 1889
  • La Voz de Galicia. 8 de novembro de 1890
  • El Obrero. Semanario. Núm 10 de 31 de agosto de 1890
  • La Integridad. Diario de Tui. Núm 609  de 18 de decembro de 1891
  • El Eco de Galicia. Núm 1685 de 23 de decembro de 1891
  • Gaceta de Galicia. Núm. 253 de 6 de novembro de 1895; Núm. 295 de 11 de outubro de 1899;  Núm. 308 de 28 de novembro de 1899
  • La Opinión. Diario de Pontevedra. Núm 295 de 29 de xaneiro de 1897
  • La Correspondencia Gallega. Núm 2933 de 18 de outubro de 1899
  • El Diario de Pontevedra. Núm. 4799 de 12 de maio de 1900

luns, 15 de agosto de 2022

1890: A primeira guía de teléfonos en Galicia

 No arquivo da Biblioteca Nacional de España consérvase a guía de teléfonos máis antiga de Galicia da que se ten constancia. Trátase da "Guía-Indicador de La Coruña y de Galicia para 1890-91", un exemplar entregado o 10 de setembro de 1890 na biblioteca do instituto de A Coruña e que terminaría nos arquivos da biblioteca, hoxe en Alcalá de Henares. Existen outros exemplares en bibliotecas galegas, así como unha edición fac-simil de 2008.

Este libro foi editado por Robustiano Faginas Arcuaz, xornalista e, posteriormente, fundador das Irmandades da Gala. O libro agrupa todo tipo de información útil alén da listaxe dos teléfonos: información turistica, directorios de profesionais, rueiro ou información telegráfica.

Portada da Guía-Indicador de La Coruña y de Galicia. 1890. Biblioteca Nacional.

A información da rede urbana de telefonía de A Coruña consta de cinco páxinas, comenzando por unha descripción do servizo. Fai mención ao inicio o 1 de Novembro de 1888 na rúa Riego de Agua e o posterior traslado á rúa Real número 24, 4º, onde o director Mariano Martín Villoslada presta servizo desde as 8:00 ás 22:00.  O concesionario da rede é D. Ildefonso Rebollo, residente en Segovia. 

Ten nese momento 156 abonados, aínda que na lista só aparecen 144. Fai referencias a 110 particulares e 37 teléfonos oficiais. Dentro dos oficiais debía contar gabinetes de médicos municipais e incluso a prensa, para chegar a esas cifras. O resto repártese entre 4 no extrarradio (sendo a mais lonxana a casa de Enrique Carnicero en A Pasaxe), 4 de casinos ou fondas (aínda que na lista parece haber seis: El Liceo Brigantino, Circo de Artesanos, Tertulia de la Confianza, Sporting Club, Hotel de Europa e Fonda ferro-carrilana) e un do propio servizo de telefonía

Os abonados recibían listas mensuais dos teléfonos e mantiñan unha tarxeta de abonado, que daba dereito a utilizar os locutorios (polo momento só existía o da rúa Real) de xeito gratuito (aínda que limitadas a tres minutos), igual que o teléfono da casa. Tamén daba dereito ao envío de telefonemas, mensaxes de texto comunicadas á central que logo os traballadores do servizo entregaban en papel nos domicilios de destino (típicamente aqueles que non tiña servizo de telefonía)


Prezos anuais do servizo (pagos trimestrais). Guía-Indicador de La Coruña y de Galicia. 1890. Biblioteca Nacional.

Cumpre salientar que a pesar de ter números de teléfonos non existían as centrais automáticas. Únicamente se utilizaban para simplicar o traballado do operador da central telefónica na conmutación das liñas. 

Dentro das 37 liñas oficiais estaba o concello, aduanas e fielatos, médicos municipais, instalacións militares, xulgados ou o lazareto de Oza. Entre os particulares estaba a prensa, principais industriais e libre exercientes da cidade. Inclúense os precursores nas liñas privadas, como é o caso do fillo de Sr. Rubine (no seu día a primeira liña privada), Cervigón, Fariña (da rede eléctrica) ou o Sr. Mesa (o gran opositor a rede municipal en 1886)

Para saber máis:
  • Exemplar dixitalizado na Biblioteca Nacional: http://hemerotecadigital.bne.es/

1Francisco PonteSan Andrés 30, 1º
2Goberno CivilRiego de Agua
3ConcelloSan Agustín
4Xulgado de instrucciónFama 1
5La Voz de GaliciaSantiago 1
6Escribanía do Sr. RodríguezParrote 10
7Escribanía del Sr. CavalCuesta de San Agustín
8Xulgado municipalSan Agustín
9Luis Puig y Marcelí (habitación)Riego de Agua
10Luis Puig y Marcelí (fábrica)Socorro 10
11Escribanía do Sr. López VaamondeConstitución
12Capitanía XeralPr. Constitución
13José Pérez PortoReal 65
14Goberno MilitarVeeduría
15Cuartel de Alfonso XII (cazadores Reus)Campo da Leña
16Angel Taibo, Villa de ParísReal 36
17El anunciadorSan Andrés, 3
18El TelegramaSan Nicolas 28
19El liceo brigantinoSan Andrés 1
20Santiago UcedaReal 46 y Marina 26
21Lopez Perez e CompañíaRiego de Agua 21
22Francisco JuncalSanto Domingo 6
23Factoría de subsistencias militares
24Circo de ArtesanosReal 71
25Hilario Hervada e CompañíaReal 86
26Enrique ZaragüetaCastiñeiras, Os mallos
27Fábrica de tabacosPalloza
28Diputación ProvincialRiego de Agua
29Inspección de vixianciaTrav. riego de Agua
30José Rodríguez (médico)REal 11, 3º
31Dimas Corral (medico)Riego de Agua 9-11
32Oficinas de obras provinciaisRiego de Agua 3, 5
33Presidente da AudienciaConstitución
34Nicandro FariñaSanchez Bregua 4
35Mesa Marchesi y MartínezSánchez Bregua 9
36Sres D., E. e J. de Carricarte (escritorio)Alameda 1, 3º
37Suevos Casilla GabarrerrosPeirao
38Agustín García Andrés (Comercio)Cantón Grande 8
39Herce e CompañiaReal 73
40Hilario Hervada e Compañía (sucursal)San Andrés 20-22
41Marchesi DalmauReal 74
42Jaime C. MayorCantón Pequeño 23-24
43Indalecio VarelaCantón Grande 18
44Perruquería do Sr. EspínNueva 1
45Antonio A. NogueiraRiazor 5
46Primitiva casa de bañosRubine 5
47Angel Durán (médico)San Andres 113
49Angel Sastre (escritorio)San Andrés 105
50Roman TasaReal
51Crédito GallegoNueva 26
52La Prensa GallegaNueva 22
53Anastasio RojoBailén 4
55Angel Sastre (domicilio)Pr. Pontevedra 16
56Santiago Torrado e CompañíaRiego de Agua 13-15
57Benigno MartínezRiego de agua 12
58E. de Carricarte (domicilio)Riego de Agua 13-15
59Raimundo MolinaMarina 22
60Jesús Cueto, La Estrella de OroReal 31,
61Papelería de FerrerReal 61
62El DuendeBarrera 19
63Avelino Aguilar BolañoMarina 17
64Marcelino Suárez (depósito de carbóns)Torreiro
65Cuartel de caballeríaHospital
66Tertulia de la ConfianzaSan Andrés
67HospicioHospital
68AduanaMarina 17
69Alejandro San MartínREal 34
70Sanjurjo e Compañía (fábrica de pastas)Santa Margarita
71Félix MartínezReal 58
72Enrique Carnicero (ostras)Pasaxe
73C. González Aguinaga (confitería, ostras)Riego de Agua 54
74María Castelo (modista)Real 37
75Agustín García Andrés (habitación)Cantón Grande 17
76Cuartel da Garda Civil
79José FiolPasaxe
80SAnidad MarítimaMarina 25
81Jose LongueiraMarina 24
82Lorenza Pérez MareyBailén 2
83Fábrica de gasSan Andres 43
84Víctor UriaSan Andrés 75
85Fabrica fundicion Sr OrtizCamino nuevo
87Andrés Souto RamosMarina 19
88Sobrinos de Andrea Pérez e CompañíaCantón Grande 20
89Peña e CompañíaSan Andrés 162
92Luis LaplanaReal 79, 3º
94Lazareto de OzaOza
95Canuto BereaReal 38
96Maristany HermanosCanton Grande 9
97Sucesores de Enrique VeigaCantón Grande 28
98Rubine e filloReal 77
99Director de TelégrafosFama 1
100Jaime C. Mayor (almacén de sal)Palliza 22
101Santiago FabriqueJuana de Vega 15, 3º
102Maristany Hermanos (almacén de sal)Santa Lucía 13
104Administración de consumosCompostela, 1
105Fielato da Porta de ArribaPr Pontevedra 14
106Fielato CentralMarina 25
107Gumersindo PArdo Reguera (farmacia)Real 92
108Fielato da EstaciónCaballeros
109Manuel BelloCaballeros
110Silverio de OchoaJuana de Vega 12 2º
112Jose Sellier (fotógrafo)Real 86
113Bombas de incencio (serv. municipal)Bombas 1
114Antonio Lens (farmacia municipal)San Andrés 33
115Eduardo CervigónReal 47
116Federico Barbeito (hixienista)Real 30
117Manuel Barbeito (médico municipal))Panaderas 13
118Eugenio Varela Portal (medico municipal)Riego de Agua 13-15
119Antonio Deus García (médico municipal)Garás, 4
120Jesús de LabraCantón Pequeno 2
121Juan VillardefrancosRubine 21
122Pombo e CompañiaSan Andrés 164
123José Fiol (hotel de Europa)San Andrés 81
124Francisco Aznar (médico municipal)Juana de Vega 46
125Fabrica de cortizas e deposito carbónsRastro 2
126Fiscal da AudienciaReal 55, 3º
127Juan Mayor y RivasMarina 25
128Manuel Bermúdez (escritorio)Santa Catalina 34
129Manuel Bermúdez (domicilio)Garás 55
131Francisco Ferrer y LlunchNueva 16
132Angel Rodríguez Montero (higienista municipal)Pontevedra 6
133Maximino Gomar (médico do hospicio)Barrera 9,3º
134Avelino Aguilar BolañoReal 3, 3º
135Francisco Leal (fábrica de chocolate)Rastro 21
136Francisco Leal (sucursal)San Andrés 24
137Juan Piñón (fábrica de pastas)Galera 36
138Litografía artísticaJuana de Vega
138Narciso Obanzareal 55, 1º
139Fonda ferro-carrilanaReal 100
140Secretaría de obras do PortoTRavesia Real 1
141Coruña CómicaAmargura 17
142Luciano SolerJuana de Vega 11, 1º
143Luciano Puga
144Intendencia MilitarVeeduría
145Cuartel de Alfonso XII (reg. Zamora)Campo da Leña
146Viuda de J. Domínguez (almacén de ferros)Sanchez Bregua 3
147Manuel Solorzano (fundición)Monelos
148Comandancia de la 5º secciones de obreroLuchana 25-27
149Sobrinos de José PastorMaría Pita 19
150Manuel Fernandez AbellaSAnta Catalina 13
151Sporting ClubReal 85
152Simeón García e compañíaFranja
153Francisco LovecGaras 24, 2º


O mindoniense Cándido Martínez na reclamación salarial dos telegrafistas de 1880

 Candido Martínez Montenegro foi un deputado liberal durante tres décadas por Mondoñedo (Lugo), que nos ano 1881 - 1883 sería director de Co...