Telefonía municipal no mapa telegráfico de 1899

O primeiro mapa de España que incluía as estacións telefónicas conectada á rede de telegrafía da Dirección General de Correos y Telégrafos foi publicada o 1 de xaneiro de 1899. Ten un foco na rede telegráfica, indicando a tipoloxía dos fíos, se van pola redes de estradas o do ferrocarril, así como a distancia dos enlaces e a numeración de cada un. Cumpre salientar que todos os fíos de telegrafía en España tiñan un código de tres cifras dependendo das características do mesmo.

Este mapa inclúe tanto estación dependentes da rede pública como outros que foron construídas polos concellos, sendo a maior parte das mesmas estacións telefónicas e non telegráficas. Curiosamente, onde o servizo non era crítico utilizábase o teléfono. Tiña un custe menor, maiores facilidades de uso e sen problemas de repartición dos enlaces, xa que eran dedicados ata unha poboación próxima (conectada á rede de telegrafía). Así, se un concello quería promover este servizo tiña que pedir autorización á Dirección de Correos e Telégrafos, contruír a rede e facilitar dispositivos telefónicos nos dous extremos.  Reducía o esforzo de contar con ordenanzas que se desprazaran grandes distancias para o envío das mensaxes a recibir ou enviar polo telégrado.

No mapa aparecen 18 estacións municipais, sendo 17 (todas agás Porto do Son) telefónicas (non telegráficas). Houbo outras que pecharon antes da data de publicación do mapa e outras que pasaron a ser parte da rede xeral (como é o caso de Chantada), que case ocupada todos os partidos xudiciais, agás Arzúa (sen servizo), Ribeira e Bande (ambos con estacións municipais). 

Mapa Telegráfico. 1 de xaneiro de 1899.

Estas dezasete estacións repártense por todas as provincias, pero cunha maior concentración en Pontevedra, por ser a provincia con maior densidade poboacional. As estacións serían:

A CORUÑA

Con Corcubión:

• Cee: Sen referencias na prensa

Con A Pobra do Caramiñal:

• Ribeira: Inaugurado o 1 de setembro de 1893

LUGO

Con Viveiro:

• Celeiro: aprobada pola Dirección Xeral de Correos e Telégrafos do 9 de agosto de 1893, sendo xefe de Correos e Telégrafos nesa vila Esteban Nieto. Abriuse o 11 de outubro de 1893, unha vez se recibiran os equipos telefónicos.
• O Vicedo: publicado o 19 de setembro de 1894, cun proxecto encargado a Miguel Gatá.

OURENSE

Con Celanova:

• Bande: Tras a publicación do proxecto o 26 de xuño de 1892, o 25 de setembro notifícase a apertura da estación telefónica. Lamentablemente non foi así e o 2 de Outubro coméntase que se está a agardar aínda pola orde da Dirección General de Comunicaciones, xa que os equipos e liña xa estaban instalados.  O 3 de marzo de 1893 denúnciase na prensa o corte do arame. O 11 de setembro de 1897 indícase na prensa que a estación leva máis dun ano sen funcionar.

Con A Gudiña:

• Viana do Bolo: En 1892 fálase da construción da rede ata O Barco, aparecendo novas da inauguración o 9 de Outubro. Antes, no mes de xullo aparecera na prensa novas relativas a cortes na liña en construción. En 1895 recóllense na prensa cortes no servizo e parece descartarse esa rede.  En 9 de Xaneiro de 1896 obtense do director de Correos e Telégrafos a aceptación de construír a rede a A Gudiña, que é a única que consta no mapa telegráfico.

PONTEVEDRA

Con A Guarda:

• O Rosal: sen referencias na prensa
• Pasaxe de Camposancos: sen referencias na prensa

Con Baiona:

• Gondomar: Estreado o 11 de Febreiro de 1892, baixo a iniciativa do farmaceutico de Gondomar D. Sergio Espinosa Baladrón, que deberon pasar a titularidade pública antes da publicación do mapa. Volve a aparecer mencións en 1921, cando se suspende o servizo por razóns descoñecidas, que estaba en mans do concello, aínda que ata aquel momento atendido polas "señoritas de Espinosa".

Con Bueu:

• Cangas: inaugurado o 1 de Outubro de 1892, sendo alcalde Manuel Sequeiros y grazas á proposta do deputado polo distrito, o señor Vincenti.

Con Vilagarcía de Arousa:

• Vilaboa, Vilaxoán, Vilanova de Arousa: conectadas en liña as tres estacións segundo o mapa. Baixo a iniciativa municipal en xaneiro de 1896, aparece un artigo na prensa o 4 de xullo onde se indica que o xefe de telégrafos D. Enrique Romero elaborara o proxecto en nestas datas xa estaría pendente de inaugurar, tendo grande interese para a industria salazoneira.

Con Caldas de Reis:

• Cuntis: o concello solicitou a construcción da rede en marzo de 1995, saíndo a concurso e sendo adxudicada a Antonio Rivas, quedando aberta o 28 de xullo de 1995.

Con Silleda:

• Bandeira: proxecto publicado o 3 de febreiro de 1995.

Con Lalín:

• Carbia (agora Vila de Cruces): O concello de Carbia remitiu ao goberno civil un proxecto para instalación dunha rede telefónica con Lalín, como aparece recollido en prensa no 2 de setembro de 1994. No 6 de novembro xa consta como instalada e coméntase a celebración dunha festa, banquete e discursos. 
• Agolada: o 6 de novembro de 1994 aparece na prensa a intención de conectar Agolada e outras vilas do partido xudicial a Lalín. O proxecto envíase ao goberno civil en marzo de 1996, quedando aberto ao público o 8 de xuño de 1996. A instalación contara cunha subvención do goberno provincial de 1000 pesetas.

 Mapa Telegráfico. 1 de xaneiro de 1899.